รู้ทันภาวะเด็กสายตาสั้น สาเหตุและวิธีดูแลที่ถูกต้อง

เขียนโดย พญ.สุภาพร ศรีธวัชพงศ์ จักษุแพทย์เฉพาะทางด้านประสาทจักษุ ( Neuro - Ophthalmologist )

ในยุคที่หน้าจอแทบจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน คงไม่ใช่เรื่องแปลกที่ผู้ปกครองหลายคนจะเริ่มกังวลเกี่ยวกับสุขภาพสายตาของลูกหลาน และหนึ่งในปัญหาที่ตามมาติด ๆ คือภาวะเด็กสายตาสั้นที่พบได้บ่อยและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง การทำความเข้าใจถึงต้นตอของปัญหาและเรียนรู้วิธีดูแลที่ถูกต้องจึงเป็นเกราะป้องกันที่ดีที่สุดที่พ่อแม่สามารถมอบให้แก่ดวงตาคู่สวยของลูกได้

สายตาสั้นในเด็กคืออะไร

ภาวะสายตาสั้น ( Myopia ) ในเด็ก คือความผิดปกติทางสายตาที่ทำให้เด็กสามารถมองเห็นสิ่งต่าง ๆ ในระยะใกล้ได้ชัดเจน แต่มองวัตถุที่อยู่ไกลออกไปได้ไม่ชัดหรือเห็นเป็นภาพเบลอ ภาวะนี้มักเกิดจากการที่ลูกตามีขนาดยาวกว่าปกติ ทำให้แสงจากวัตถุระยะไกลที่เดินทางเข้าสู่ดวงตาไปโฟกัสที่จอประสาทตาด้านหน้า แทนที่จะเป็นบนจอประสาทตาอย่างที่ควร สมองจึงได้รับสัญญาณภาพที่ไม่คมชัดนั่นเอง

สาเหตุหลักที่ทำให้เด็กสายตาสั้น

สาเหตุที่ทำให้เด็กสายตาสั้นมาจาก ทั้งปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้และปัจจัยที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ การเข้าใจสาเหตุเหล่านี้จะช่วยให้ผู้ปกครองสามารถวางแผนการดูแลได้อย่างเหมาะสม

ปัจจัยด้านพันธุกรรมที่ส่งต่อจากพ่อแม่

หากพ่อหรือแม่มีประวัติสายตาสั้น โอกาสที่ลูกจะเป็นเด็กสายตาสั้นก็จะสูงขึ้นตามไปด้วย และหากทั้งพ่อและแม่สายตาสั้นทั้งคู่ ความเสี่ยงนั้นก็จะยิ่งเพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัว แม้ว่า ปัจจัยทางพันธุกรรมจะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ แต่การรู้ว่าลูกมีความเสี่ยงสูงจะช่วยให้ผู้ปกครองเฝ้าระวังและป้องกันได้อย่างทันท่วงที

ปัจจัยด้านพฤติกรรมการใช้สายตาในปัจจุบัน

นอกเหนือจากพันธุกรรมแล้ว พฤติกรรมการใช้สายตาก็มีส่วนอย่างมากในการเร่งให้เกิดภาวะสายตาสั้น การใช้สายตามองสิ่งของในระยะใกล้เป็นเวลานานต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นการอ่านหนังสือ การทำการบ้าน หรือโดยเฉพาะการจ้องหน้าจออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ จะกระตุ้นให้สายตาสั้นลงได้ นอกจากนี้ การใช้เวลากับกิจกรรมกลางแจ้งน้อยเกินไปก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เด็กสายตาสั้นได้เช่นกัน

สัญญาณเตือนที่พ่อแม่สังเกตได้ว่าลูกอาจสายตาสั้น

เด็กเล็กหลายคนอาจไม่รู้ตัวว่าการมองเห็นของตัวเองผิดปกติ ดังนั้นการสังเกตพฤติกรรมของลูกจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง สัญญาณที่อาจบ่งบอกว่าลูกของคุณกำลังมีปัญหาสายตาสั้น ได้แก่

• หรี่ตา หรือเพ่งสายตาเมื่อมองวัตถุระยะไกล เพื่อให้มองเห็นชัดเจนขึ้น
• เดินเข้าไปใกล้โทรทัศน์ จอคอมพิวเตอร์ หรือกระดานในห้องเรียนมากกว่าปกติ
• ขยี้ตาบ่อย ๆ เนื่องจากความล้าและระคายเคืองจากการพยายามมองให้ชัด
• บ่นว่าปวดตา หรือปวดหัวหลังจากใช้สายตาเป็นเวลานาน
• อ่านหนังสือหรือทำการบ้านในระยะใกล้มากกว่าปกติ
• เดินชนของหรือซุ่มซ่ามมากขึ้น โดยเฉพาะในที่มีแสงน้อย

วิธีชะลอสายตาสั้นในเด็ก

มีวิธีการหลายอย่างที่สามารถชะลอการเพิ่มขึ้นของค่าสายตาได้ เช่น

1. ส่งเสริมให้เด็กทำกิจกรรมกลางแจ้งมากขึ้น

การให้เด็กได้ทำกิจกรรมกลางแจ้งอย่างน้อยวันละ 2 ชั่วโมง ไม่ว่าจะเป็นฟุตบอล บาสเกตบอล แบดมินตัน หรือแค่ได้วิ่งเล่นในสนามเด็กเล่น และลดกิจกรรมที่ต้องใช้สายตาที่ใกล้เป็นเวลานาน ๆ จะช่วยลดความเสี่ยงในการพัฒนาสายตาสั้นได้

2. จัดการเวลาหน้าจอและสอนให้พักสายตา

การกำหนดเวลาการใช้หน้าจอให้เหมาะสมกับวัยเป็นสิ่งจำเป็น ควบคู่ไปกับการสอนให้เด็กรู้จักพักสายตาเป็นระยะ พ่อแม่สามารถใช้กฎง่าย ๆ ที่เรียกว่า " 20-20-20 " คือทุก ๆ 20 นาทีที่ใช้สายตามองจอ ให้พักสายตาเป็นเวลา 20 วินาที โดยการมองออกไปไกล ๆ ที่ระยะ 20 ฟุต ( หรือประมาณ 6 เมตร ) เพื่อให้กล้ามเนื้อตาได้ผ่อนคลาย

3. ดูแลสุขภาพตาและรับประทานอาหารบำรุงสายตา

การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบ 5 หมู่เป็นพื้นฐานสำคัญของสุขภาพที่ดี รวมถึงสุขภาพดวงตาด้วย ควรส่งเสริมให้เด็ก ๆ รับประทานผักและผลไม้ที่มีวิตามินเอ วิตามินซี และสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น แครอท ฟักทอง ผักใบเขียว และผลไม้ตระกูลเบอร์รี ซึ่งมีส่วนช่วยในการบำรุงสายตาให้แข็งแรง

4. ตรวจสุขภาพตาเป็นประจำทุกปี

การพาเด็กไปตรวจสุขภาพตากับนักทัศนมาตร หรือจักษุแพทย์อย่างน้อยปีละครั้งเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม การตรวจตาจะช่วยให้สามารถตรวจพบภาวะเด็กสายตาสั้นได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ และวางแผนการดูแลได้อย่างเหมาะสม ซึ่งจะช่วยให้การชะลอค่าสายตามีผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

แนวทางการรักษาเมื่อเด็กมีภาวะสายตาสั้น

สายตาสั้นควรได้รับการวินิจฉัยผ่านการตรวจสายตาอย่างรอบด้าน และเมื่อได้รับการวินิจฉัยว่า เป็นเด็กสายตาสั้น แนวทางการจัดการที่เหมาะสมที่สุดสำหรับเด็กคือ " การใช้แว่นตา " แว่นตาจะช่วยแก้ไขให้แสงโฟกัสตกที่จอประสาทตาได้พอดี ทำให้เด็กกลับมามองเห็นภาพระยะไกลได้คมชัดอีกครั้ง ซึ่งช่วยให้การเรียนรู้และทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันเป็นไปอย่างปกติสุข ส่วนวิธีการอื่น ๆ เช่น การหยอดยาร่วมกับการใส่แว่นชะลอสายตาสั้น ควรอยู่ภายใต้การดูแลของจักษุแพทย์อย่างใกล้ชิด

สรุปบทความ

ภาวะเด็กสายตาสั้นเกิดจากทั้งปัจจัยทางพันธุกรรมและพฤติกรรมการใช้ชีวิต แม้เราจะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมได้ แต่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมโดยส่งเสริมให้เด็กทำกิจกรรมกลางแจ้งมากขึ้น จำกัดเวลาหน้าจอ และพาไปตรวจสุขภาพตาเป็นประจำ จะช่วยชะลอการเพิ่มขึ้นของค่าสายตา และช่วยปกป้องดวงตาของลูกรักให้มีสุขภาพดีไปได้อีกนาน

การดูแลสายตาเป็นเรื่องสำคัญในทุกช่วงวัย สำหรับผู้ใหญ่ที่มีปัญหาสายตายาวตามวัย และกำลังมองหาแว่นตาที่ตอบโจทย์การมองเห็นที่หลากหลาย ศูนย์แว่นตาไอซอพติก ( ISOPTIK ) ศูนย์เลนส์โปรเกรสซีฟเฉพาะบุคคล ที่สุดของเทคโนโลยีแว่นตาโปรเกรสซีฟเฉพาะบุคคลอย่างยิ่งยวด 3 มิติ Bespoke ให้บริการวัดสายตาประกอบแว่นเลนส์โปรเกรสซีฟ แว่นทุกคู่ได้รับการออกแบบโครงสร้างเลนส์โดยปรมาจารย์โบบิ ผู้คิดค้นชุดทดลองเลนส์โปรเกรสซีฟเฉพาะบุคคล 3 มิติ คนแรกของโลก ร่วมกับนักทัศนมาตรประสบการณ์สูงและช่างแว่นที่มีความเชี่ยวชาญมากกว่า 30 ปี ทำให้ลูกค้าสามารถมองเห็นภาพชัดทุกระยะอย่างเป็นธรรมชาติตั้งแต่ครั้งแรกที่ใส่ ใส่สบายเหมือนเป็นส่วนหนึ่งของร่างกาย ไม่ต้องฝืนเพ่ง ทำให้ทำงานได้เร็วขึ้น เหนื่อยน้อยลง และมีชุดทดลองให้ทดลองใช้งานจริงก่อนซื้อ พร้อมรับประกันความพึงพอใจสูงสุด 180 วัน

ปรึกษาฟรี กับปรมาจารย์โบบิ ผู้เชี่ยวชาญด้านเลนส์โปรเกรสซีฟเฉพาะบุคคลอย่างยิ่งยวด 3 มิติ Bespoke ระดับโลก โทร : 081-538-4200

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ :

ปรมาจารย์โบบิ สายด่วน : 081-538-4200

LINE ID : @isoptik

เว็บไซต์ : https://www.isoptik.com

whatsapp : +66 81 538 4200

อีเมล : isoptik@gmail.com