การตรวจลานสายตา (Visual filed exam)
admin
โดย แพทย์หญิง ณัฐธิดา นิ่มวรพันธุ์ ( จักษุแพทย์ที่ปรึกษาประจำศูนย์แว่นโปรเกรสซีฟเฉพาะบุคคล ไอซอพติก )
ลานสายตา (visual field) คือขอบเขตพื้นที่ของการมองเห็นภาพทั้งหมดเมื่อตามองตรงไปข้างหน้า โดยปกตินอกจากจะมองเห็นตรงกลางแล้ว ยังมองเห็นไปทางด้านหางตาได้ 95 องศา ทางด้านหัวตาและด้านบน 60 องศา และด้านล่าง 75 องศา โดยไม่ต้องกรอกตาไปมอง
สาเหตุของการสูญเสียลานสายตา (visual field defect) เกิดได้จาก
- ตา เช่นโรคต้อหิน จอประสาทตาลอกหลุด ขั้วประสาทตาอักเสบ
- เส้นประสาทตาและสมอง เช่น มีเลือดออกหรือมีก้อนเนื้องอกที่กดทับ เส้นประสาทตาหรือสมองในส่วนของการมองเห็น
ดังนั้นการตรวจลานสายตาใช้ช่วยในการวินิจฉัยและบอกความรุนแรงของโรคได้
วิธีการตรวจลานสายตา
- ตรวจลานสายตาโดยการหันหน้าเข้าหากัน (confrontation test) เป็นการทดสอบลานสายตาแบบคร่าวๆ ด้วยการตรวจลานสายตาของผู้ป่วยเทียบกับลานสายตาของผู้ตรวจเอง ทำได้ง่าย รวดเร็ว ไม่ต้องใช้เครื่องมือพิเศษ แต่อาจตรวจไม่พบความผิดปกติในผู้ป่วยบางรายเนื่องจากมีความไวต่ำ
- การตรวจลานสายตาด้วยเครื่องวัดลานสายตา (Goldmann visual field) เป็นการทดสอบลานสายตาด้วยเครื่องวัดลานสายตา โดยมีผู้ตรวจเป็นคนแสดงแสงที่ใช้ตรวจ ในขนาดและความสว่างต่างๆ โดยแสงอาจจะเคลื่อนเข้ามาจากขอบนอก (kinetic perimetry) เพื่อดูขอบเขตพื้นที่ของการมองเห็น หรือแสงอยู่กับที่ (static perimetry) เพื่อหาจุด มืดในลานสายตา (scotoma)
- การตรวจลานสายตาด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ (computerized visual field, CTVF) เป็นการทดสอบลานสายตาด้วยคอมพิวเตอร์ ซึ่งเครื่องจะแสดงแสงในความสว่างต่างๆ หลังจากนั้น เครื่องจะวิเคราะห์และแปลผลออกมา
สิ่งสำคัญในการตรวจลานสายตา คือ ผู้ป่วยต้องมีสมาธิในระหว่างตรวจ และ มองตรงไปข้างหน้าเท่านั้นห้ามกรอกตาหรือหันหน้าไปดู