จอประสาทตาหลุดลอก ( Retinal detachment )

โดย แพทย์หญิง ณัฐธิดา นิ่มวรพันธุ์ ( จักษุแพทย์ที่ปรึกษาประจำศูนย์แว่นโปรเกรสซีฟเฉพาะบุคคล ไอซอพติก )

จอประสาทตาหลุดลอก คือ ภาวะที่จอประสาทตาหลุดออกจากตำแหน่งเดิมที่เคยอยู่ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการต่าง ๆ ดังนี้

• มองเห็นแสงแวบ คล้ายแสงฟ้าแลบ หรือแสงแฟลชถ่ายรูป
• มองเห็นจุดดำ หรือเส้นสีดำ คล้ายเงาหยากไย่ลอยไปลอยมา
• มีอาการตามัว โดยไม่มีอาการปวดตา หรือตาแดง ซึ่งการมัวนั้นอาจมัวเพียงบางส่วนของภาพก็เป็นได้

ภาพที่ 1 : ตำแหน่งปกติของจอประสาทตา ( Retina )

https://www.drugs.com/health-guide/detached-retina.html/

ภาพที่ 2 : จอประสาทตาหลุดลอกที่เกิดจากมีรูฉีกขาดที่จอประสาทตา หรือ Rhegmatogenous retinal detachmen
https://www.drugs.com/health-guide/detached-retina.html/

ภาพที่ 3 : แสดงการมองเห็นของผู้ป่วยโรคจอประสาทตาหลุดลอก
http://protrudent.info/detached-retina/

จอประสาทตาหลุดลอกนั้นแบ่งออกเป็น 3 ลักษณะ โดยแยกตามสาเหตุ คือ

• จอประสาทตาหลุดลอกที่เกิดจากมีรูฉีกขาดที่จอประสาทตา หรือ Rhegmatogenous retinal detachment ซึ่งสาเหตุมักเกิดจากมีอุบัติเหตุกระทบกระแทกบริเวณดวงตาอย่างรุนแรง หรือเกิดจากจอประสาทตาเสื่อมในผู้ป่วยที่มีสายตาสั้นมาก
• จอประสาทตาหลุดลอกจากการดึงรั้ง หรือ Tractional retinal detachment มักพบใน ผู้ป่วยที่มีเบาหวานขึ้นจอประสาทตาระยะท้าย และในผู้ป่วยที่มีการอักเสบของน้ำวุ้นลูกตาหรือจอประสาทตาจนเกิดผังผืดขึ้น
• จอประสาทตาหลุดลอกโดยไม่มีรูขาดที่จอประสาทตา หรือ Exudative retinal detachment เป็นกรณีที่เกิดจากการอักเสบของตาขาวที่อยู่ใต้จอประสาทตา ทำให้มีน้ำรั่วซึมจากเส้นเลือดต่าง ๆ เข้าไปสะสมอยู่ใต้ชั้นจอประสาทตา

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดจอประสาทตาหลุดลอก ได้แก่

1. มีอายุมากขึ้น ซึ่งมักพบได้บ่อยในคนที่มีอายุมากกว่า 70 ปี
2. มีสายตาสั้นมาก
3. มีประวัติจอประสาทตาหลุดลอกมาแล้วข้างหนึ่ง
4. มีประวัติคนในครอบครัวมีภาวะจอประสาทตาหลุดลอก
5. มีการติดเชื้อหรือการอักเสบภายในลูกตา
6. มีเนื้องอกหรือมะเร็งที่เกิดขึ้นภายในลูกตา
7. เป็นเบาหวานขึ้นจอประสาทตา
8. ได้รับอุบัติเหตุที่ลูกตาอย่างรุนแรง
9. เคยได้รับการผ่าตัดภายในลูกตามาแล้ว

การรักษา มีดังนี้

• ในรายที่เป็นเพียงจอประสาทตาฉีกขาดหรือเป็นรูโดยที่จอประสาทตายังไม่หลุดลอก มักจะให้การรักษาโดยการยิงเลเซอร์หรือใช้วิธีจี้ด้วยความเย็น ( Cryotherapy ) บริเวณรอบ รอยฉีกขาดของจอประสาทตา เพื่อช่วยยึดให้จอประสาทตากลับไปติดที่เดิม

  
  ภาพที่ 4 : แสดงการรักษาด้วยวิธียิงเลเซอร์ ( ภาพบน ) และวิธีจี้ด้วยความเย็น ( Cryotherapy ) ( ภาพล่าง )
  http://protrudent.info/detached-retina/

• ในรายที่จอประสาทตาหลุดลอก จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด สำหรับวิธีการผ่าตัดนั้นจะมีอยู่ด้วยกันหลายวิธี ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมในผู้ป่วยแต่ละรายไป

การพยากรณ์ของโรค

การมองเห็นหลังผ่าตัดจะดีแค่ไหนขึ้นกับระยะเวลาที่จอประสาทตาหลุดลอก ยิ่งนานยิ่งไม่ดี ดังนั้นเมื่อมีอาการที่สงสัยว่ามีจอประสาทตาหลุดลอกให้รีบพบจักษุแพทย์เพื่อตรวจรักษาให้เร็วที่สุด