เส้นเลือดดำในตาอุดตัน

โดย แพทย์หญิง อรทัย สุวรรณพิมลกุล จักษุแพทย์

เส้นเลือดดำในตาอุดตันเป็นโรคของเส้นเลือดในจอประสาทตาที่พบได้ค่อนข้างบ่อย ผู้ป่วยมักมาด้วยปัญหาเรื่องตามัวเป็นค่อนข้างเร็ว หรือกรณีที่เป็นรุนแรงอาจมีปัญหาเรื่องปวดตาจากต้อหินแทรกซ้อนได้

สาเหตุของการเกิดเส้นเลือดดำในตาอุดตัน

เริ่มเกิดจากการมีไขมันเกาะที่ผนังเส้นเลือดแดงที่มาเลี้ยงจอประสาทตา ซึ่งเมื่อไขมันมีการเกาะที่ผนังมากขึ้นทำให้เส้นเลือดแดงในตาขาดความยืดหยุ่น และหนาขึ้น เส้นเลือดแดงที่มีความหนามากขึ้นจะกดทับเส้นเลือดดำซึ่งอยู่ใกล้เคียงกัน การถูกกดของเส้นเลือดดำ ทำให้การไหลเวียนของเลือดบริเวณนั้นมีการเปลี่ยนแปลง ผนังเส้นเลือดดำชั้นในก็ถูกทำลาย และเกิดเป็นลิ่มเลือดอุดตันเส้นเลือดดำที่มาเลี้ยงจอประสาทตา การที่เส้นเลือดดำในตาอุดตันทำให้จอประสาทตาขาดเลือด และมีการตายของเซลล์ประสาทในจอตา หากเกิดเป็นบริเวณกว้างจะก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อน โดยร่างกายจะมีการสร้างเส้นเลือดเล็ก ๆ ที่ผิดปรกติขึ้นในจอตา เส้นเลือดเหล่านี้ก่อให้เกิดปัญหาเลือดออกในลูกตาตามมาได้ และอาจทำให้เกิดปัญหาความดันตาสูงหรือต้อหินในที่สุด

อัตราการเกิดเส้นเลือดดำในตาอุดตัน

การศึกษาในประเทศออสเตรเลียพบความชุกของการเกิดภาวะนี้อยู่ที่ 0.7 % ในผู้ที่อายุระหว่าง 49 - 60 ปี และเพิ่มขึ้นเป็น 4.6 % ในผู้ที่อายุมากกว่า 80 ปี โดยทั่วไปพบว่ามากกว่า 90 % เกิดในผู้ที่อายุมากกว่า 50 ปี

ปัจจัยเสี่ยง

โรคบางอย่างถือเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดเส้นเลือดดำในตาอุดตันได้แก่

1. ความดันโลหิตสูง
2. เบาหวาน
3. โรคเส้นเลือดหัวใจ
4. โรคที่มีความผิดปรกติในการแข็งตัวของเลือด
5. เส้นเลือดอักเสบ
6. การใช้ยาบางอย่าง เช่น ยาคุมกำเนิด ( แต่ผู้ป่วยมักมีปัญหาโรคอื่นร่วมด้วย )
7. โรคต้อหิน

อาการที่พบ

ผู้ป่วยอาจไม่มีอาการใด ๆ ได้กรณีที่เส้นเลือดดำที่อุดตันเป็นเส้นเลือดขนาดเล็ก และห่างไกลจากจุดรับภาพตรงกลาง แต่โดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ด้วยปัญหาตามัว ซึ่งเป็นค่อนข้างเร็ว มีในบางกรณีที่อาจมีตามัวค่อย ๆ เป็นมากขึ้นก็ได้เช่นกัน อาการอื่น ๆ ที่พบ คือ ตาแดง ปวดตามาก

อาการแสดง

พบความผิดปรกติของเส้นเลือดดำในจอประสาทตา เห็นเป็นจุดเลือดออกกระจายในจอประสาทตา จุดรับภาพตรงกลางมีการบวม บางครั้งอาจพบขั้วประสาทตาบวม และเส้นเลือดผิดปรกติในตาร่วมด้วย

ภาพแสดงเส้นเลือดดำในตาอุดตันซึ่งเป็นแค่แขนงเดียงที่เลี้ยงจอประสาทตาด้านบน เห็นเป็นบริเวณเลือดออกในชั้นจอประสาทตา

ภาพแสดงเส้นเลือดดำในตาอุดตัน เป็นบริเวณกว้าง เห็นจุดเลือดออกกระจายทั่ว ๆ ไป ในชั้นจอประสาทตา

หากการอุดตันเกิดเป็นบริเวณกว้าง และมีเส้นเลือดผิดปรกติเกิดขึ้นดังกล่าวข้างต้น ผู้ป่วยอาจมีปัญหาเลือดออกในน้ำวุ้นตา หรือความดันตาสูงเกิดภาวะต้อหินแทรกซ้อนขึ้น

ภาพแสดงเลือดออกในน้ำวุ้นตา ทำให้ตรวจจอประสาทตาด้านหลังได้ไม่ชัดเจน

การรักษา

1. ผู้ป่วยทุกรายควรได้รับการตรวจหาว่ามีโรคอื่น ๆ ใดที่เป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดภาวะเส้นเลือดดำในตาอุดตัน เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ซึ่งควรได้รับการรักษาในส่วนของโรคทางกายอื่น ๆ เพื่อลดโอกาสการเกิดภาวะนี้ในตาอีกข้าง
2. การยิงเลเซอร์ มักพิจารณาในกรณีที่มีจุดรับภาพบวม หรือมีเส้นเลือดผิดปรกติเกิดขึ้นในตา ซึ่งวิธีในการยิงก็จะแตกต่างกันตามลักษณะที่ตรวจพบการยิงเลเซอร์จะช่วยให้จุดรับภาพบวมลดลง หรือเป็นการยับยั้งการเกิดใหม่ของเส้นเลือดผิดปรกติดังกล่าว
3. การฉีดยาเข้าในลูกตา มักเป็นยาเพื่อลดภาวะจุดรับภาพบวม และยับยั้งเส้นเลือดผิดปรกติ
4. การผ่าตัด อาจพิจารณาในกรณีที่มีเลือดออกในน้ำวุ้นตาหรือมีภาวะต้อหินแทรกซ้อน

การพยากรณ์โรค

หากบริเวณที่เกิดเส้นเลือดดำอุดตันเป็นไม่มาก การมองเห็นอาจจะกลับมาได้พอสมควร แต่หากการอุดตันของเส้นเลือดเป็นมากในบริเวณกว้าง หรือมีภาวะแทรกซ้อน เช่น เลือดออกในวุ้นตาหรือต้อหิน การมองเห็นมักจะไม่ค่อยดีนักในระยะยาว

ข้อแนะนำ

ผู้ที่สูงอายุควรได้รับการตรวจเช็คสุขภาพเพื่อดูว่ามีโรคทางกายที่เป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดภาวะนี้หรือไม่ หากท่านมีโรคที่เป็นปัจจัยเสี่ยงอยู่แล้วควรได้รับการรักษาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดโอกาสการเกิดโรคเกี่ยวกับเส้นเลือดในจอตาได้ และผู้ที่มีปัญหาเรื่องตามัว หรือปวดตาควรได้รับการพบแพทย์โดยเร็วที่สุด